ZNANY LAS - poznajemy sylwetki charakterystycznych drzew polskich lasów- JODŁA.

Kolejnym drzewem wartym opisania w naszym cyklu "ZNANY LAS – czyli od korzenia po czubek drzewa" jest JODŁA.

Najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem jest jodła pospolita (Abies alba) – gatunek drzewa z rodziny sosnowatych, występuje w stanie dzikim w górach środkowej i południowej Europy.

Na nizinach występuje tylko w Polsce i we Francji (w Normandii). W Polsce najokazalsze bory jodłowe rosną w Górach Świętokrzyskich (Puszcza jodłowa) i Karpatach, m.in. na Babiej Górze.

W polskich Tatrach można je spotkać do wysokości 1400 m n.p.m. choć w Alpach i Pirenejach jodła rośnie jeszcze na wysokości 2000 m n.p.m.

Zimozielone, żywiczne drzewa z koronami stożkowatymi, wyraźnym strzelistym pniem i konarami ułożonymi w okółkach. Drzewo w środkowoeuropejskich warunkach osiągające do 55 m, pierśnica do 1,5 m, korona wąska, dość luźno ugałęziona, na szczycie tworzy się tzw. „bocianie gniazdo”. Najwyższe jodły w Europie (w Schwarzwaldzie) osiągały 68 metrów.

Najpotężniejszym zmierzonym okazem jodły pospolitej w Polsce była 600-letnia „Gruba Jodła”, rosnąca kiedyś na północnych stokach Babiej Góry o obwodzie pnia wynoszącym 676 cm.

Drewno wykorzystywane głównie w przemyśle budowlanym i celulozowo-papierniczym, a cięte, młode drzewa jodły zdobywają coraz większą popularność jako choinki bożonarodzeniowe.

Jodła to też roślina lecznicza. Surowcem zielarskim są jednoroczne gałązki (cetyna jodłowa) zbierane jesienią lub zimą, igły oraz żywica. Surowce te służą do otrzymywania olejku eterycznego, który pozyskuje się przez destylację z parą wodną, a stosowany jest do nacierań przy bólach reumatycznych i do kąpieli wzmacniających. Wykrztuśne działanie olejku wykorzystywane jest przy inhalacjach w stanach zapalnych gardła i oskrzeli. Szyszki dostarczają olejku wykorzystywanego w perfumerii.

Bogata jest symbolika jodły w kulturze i sztuce. Według Władysława Kopalińskiego drzewo to uosabia wzniosłość, pychę, dumę, królewską urodę, potęgę, długowieczność, stałość, śmiałość, trwałość, cierpliwość, wierność.

U Greków było to drzewo poświęcone bogu morza - Posejdonowi, albowiem z jego drewna wyrabiano wiosła, oraz bogini Artemidzie – bogini łowów, lasów i opiekunce dzikiej zwierzyny. Patronowała też Dionizosowi, bogu zabawy, wina i odradzającego się życia. Gałęziami jodły przyozdabiano rydwan Dionizosa podczas jego przejazdów przez miasta jońskie. Z jodłowych desek zbudowany był również słynny koń trojański.

W niemieckiej kulturze znana jest piosenka „O Tannenbaum” : „O jodło, jodło, jak wierne są twe liście...”

Jodła jest też często wspominane przez górali w piosenkach i legendach; „pod jedlicke” zakopywali dukaty zbójnicy, bacowie „licyli owiecki stając przy jedle” a nowo przyjmowany do bandy zbójnik musiał się wykazać umiejętnością skoku pod koronę „najhrubsej jedli”.